سبب شناسی اجتماعی ـ روانی تاخیربرای کمک جویی در فاز پیش از بیمارستان در بیماران با علائم انفارکتوس میوکارد در شهریزد

هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه بین عوامل اجتماعی ـ روانی و تاخیر درکمک جویی در فاز پیش از بیمارستان در بیماران با علائم انفارکتوس میوکارد در شهر یزد انجام شد. این مطالعه، در پرتو مدل اجتماعی ـ رفتاری آندرسن انجام گرفت. روش: این تحقیق در قالب طرح پیمایشی و بصورت مقطعی انجام شد. داده های این مطالعه، از 100 نفر بیمار با علائم انفارکتوس میوکارد که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند جمع آوری شد. ابزار جمع آوری داده ها عبارت بودند از: پرسشنامه ادراک بیماری (ipq)، پرسشنامه نگرش نسبت به کمک جویی (atsph) و پرسشنامه افشای علائم (dtq). یافته ها: نتایج نشان داد که همبستگی معناداری بین متغیرهای ادراک بیماری و تاخیر ارزیابی )01/0(p< ، تاخیر کل)05/0(p< وجود داشت. ولی رابطه بین نگرش نسبت به کمک جویی و افشای علائم با تاخیر، معنادار نبود. متغیر محل اقامت در میانگین نمره تاخیر رفتاری)01/0(p< تاخیر ارزیابی )05/0(p< و تاخیر کل)01/0(p< تفاوت معنی داری ایجاد کرده است. متغیر سابقه بیماری بستگان درجه اول تفاوت معنی داری در میانگین نمره تاخیر ارزیابی)01/0(p< و تاخیرکل)01/0(p< ایجاد کرد. نتایج حاصل از اجرای رگرسیون سلسله مراتبی جندگانه در زمینه تاخیر در ارزیابی نشان داد که متغیرهای اجتماعی ـ جمعیت شناختی 5/21 درصد از واریانس متغیر تاخیر در ارزیابی را تبیین کردند. از بین این متغیرها، محل اقامت، سابقه بیماری خانواده و فاصله تا مراکز درمانی، سهم معنی داری در تبیین واریانس تاخیر در ارزیابی داشتند. از میان متغیرهای مدل اجتماعی ـ رفتاری اندرسن، مولفه های مربوط به سازه نگرش، توانستند 38 درصد از تغییرات متغیر تاخیر در ارزیابی را پیش بینی کنند. در اینجا تنها متغیر شناخت، سهم معنی داری در تبیین واریانس تاخیر در ارزیابی داشت. مولفه های سازه افشا توانستند 23 درصد از واریانس متغیر تاخیر در ارزیابی را پیش بینی کنند در این میان، تنها متغیر واکنش، سهم معنی داری در تبیین واریانس تاخیر در ارزیابی داشت. مولفه های مربوط به سازه ادراک بیماری، توانستند 4 درصد از تغییرات متغیر تاخیر در ارزیابی را پیش بینی کنند. در این میان هیچ کدام از متغیرها سهم معنی داری در تبیین واریانس نداشتند. متغیرهای مدل اجتماعی ـ رفتاری آندرسن 65 درصد از واریانس تاخیر در ارزیابی علائم انفارکتوس میوکارد را تبیین کردند. در ارتباط با تاخیر رفتاری، نتایج رگرسیون سلسله مراتبی چندگانه نشان داد متغیرهای اجتماعی- جمعیت شناختی توانستند 7 درصد از واریانس متغیر تاخیر رفتاری را تبیین کنند. تنها متغیر محل اقامت، سهم معنی-داری در تبیین واریانس تاخیر رفتاری داشت. از متغیرهای مدل اجتماعی ـ رفتاری اندرسن، مولفه های مربوط به سازه نگرش، توانستند 65 درصد از تغییرات متغیر تاخیر رفتاری را پیش-بینی کنند. مولفه های مربوط به سازه افشا توانستند 09/0 درصد از واریانس متغیر تاخیر رفتاری را پیش بینی کنند، در این میان تنها متغیر واکنش، سهم معنی داری را در تبیین واریانس تاخیر رفتاری داشت. مولفه های مربوط به سازه ادراک بیماری، توانستند 4 درصد از تغییرات متغیر تاخیر رفتاری را پیش بینی کند. در این سازه، تنها مولفه های خط زمانی حاد/مزمن، کنترل شخصی، کنترل درمان و تظاهرات هیجانی، سهم معنی داری در تبیین وارانس تاخیر رفتاری داشتند. متغیرهای مدل اجتماعی ـ رفتاری آندرسن09/69 درصد از واریانس تاخیر رفتاری علائم انفارکتوس میوکارد را تبیین کردند. نتایج این مطالعه، یافته های پژوهش های پیشین درباره این که افراد دارای درآمد بالاتر، سن کمتر، میزان تحصیلات بالاتر و شغل بالاتر، تاخیر کمتری در مراجعه برای کمک جویی دارند را مورد تردید قرار داده است. نتیجه گیری: این مطالعه، تاثیر یک سازه از مدل اجتماعی- رفتاری اندرسن، یعنی ادراک بیماری و نیز متغیرهای اجتماعی- جمعیت شناسی محل اقامت و سابقه بیماری را بر تاخیر در کمک جویی در بیماران با علائم انفارکتوس میوکارد نشان داد. واژگان کلیدی: تاخیر در کمک جویی، انفارکتوس میوکارد، افشای علائم، نگرش نسبت به کمک جویی، ادراک بیماری.